مفهوم پناه بردن به خدا (بخش چهارم)

نکات سه­گانه­ای که در (بخش سوم) در تحلیل آیه «مسّ شیطان» ذکر شد، نکاتی بود که به طور استقلالی از آیه استفاده شد،

اما در نگاه ارتباطی باید توجه داشت که میان آیه «مَسّ شیطان» با آیه «نَزغ» رابطه­ای وجود دارد

و آن اینکه آیه «مَسّ شیطان» دلیلی برای آیه «نَزغ» است؛

به این معنا که آیه «نَزغ»، به لزوم «پناه بردن به خدا» اشاره می­کند و آیه «مَسّ شیطان» به چرایی آن می­پردازد.

«وَ إِمَّا یَنْزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ * إِنَّ الَّذینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ» (اعراف، 200ـ201)

و اگر از سوى شیطان وسوسه تحریک‏آمیزى تو را تحریک کرد، به خدا پناه ببر؛ زیرا او شنوا و داناست. بى‏تردید کسانى که تقوا ورزند، هر گاه وسوسه‏اى از شیطان به آنان رسد، (بى‏درنگ) متذکر شوند و در آن گاه بینا باشند.

حاصل آنکه از ارتباط موجود میان این دو آیه، دو نکته جدید به دست می­آید:

الف) نکته نخست اینکه حکمت پناه بردن به خدا از وسوسه شیطان بیان می­شود؛ گویا خدای سبحان چنین می­فرماید:

«اگر وسوسه تحریک‏آمیزى از سوى شیطان تو را تحریک کرد، به خدا پناه ببر؛ چرا که (بى‏درنگ) متذکر خدا می­شوی و بینا می­گردی».

بدیهی است که با بیان حکمت «پناه بردن به خدا»، مخاطب نسبت به پناه بردن، بیشتر ترغیب می­شود.

ب) نکته دوم آنکه «پناه بردن به خدا» از وسوسه تحریک­آمیز شیطان، نشانه «تقواپیشگی» است

و کسانی که هنگام وسوسه شیطان به خدا پناه می­برند، انسان­های «مُتّقی» هستند.

دلیل این مطلب آن است که در ابتدای آیه دوم به جای عبارت

«کسانی که به خدا پناه می­برند»،

از عبارت «کسانى که تقوا می­ورزند» استفاده شده است.

این جا به جایی آگاهانه در کلام خدای حکیم حکایت­گر این مطلب است که دو عبارت یاد شده، مترادف هستند؛

به این معنا که کسانی که به خدا پناه می­برند، انسان­های تقواپیشه­ای هستند.